In een kleine gemeenschap, waarin iedereen elkaar goed kent, bestaat geen behoefte aan een achternaam. Men kan volstaan met een voornaam, eventueel met daarachter de voornaam van de vader, een bijnaam of een beroepsnaam ter onderscheiding van anderen met dezelfde voornaam. Een blijvende familienaam wordt pas noodzakelijk wanneer contacten ontstaan met personen buiten de eigen groep. Dit gebeurde in Schotland in de elfde eeuw, tegelijk met het ontstaan van de Clans. Keltische namen hebben een viervoudige oorsprong, evenals die van voor de Napoleontische tijd in de meeste andere Europese landen.

• De voornaam van de vader of grootvader, zoals lain Mac Dhomhnaill, verengelst John Donaldson. Bij ons Janszoon, waaruit de familienaam Jansen voortkwam.
• Het beroep: Coinneach Gobha; Kenneth Smith. In het Nederlands Smit.
• Een bijnaam ontleend aaDe volgende variaties op de naam Mac Gillivrayn een bijzonder kenmerk van de stamvader, b.v. Caimbeul (met de scheve mond), Campbell. In ons land kunnen wij denken aan een naam als Korthals, maar ook aan namen als de Groot en de Lange.
• De plaats van herkomst: lain Muideartach, John from Moidart. Bij ons namen als van Gogh, van Haaften, de Vries.

De echte Keltische namen beginnen vaak met Mhic of verengelst Mac (zoon), gevolgd door een voorof andere naam in de genitivus. Die komt tot uitdrukking door de eerste letter te verzachten, als het een medeklinker is, door er een 'h' achter te plaatsen, en de laatste te verscherpen door er een 'i' voor te zetten. Dus Domhnall in de nominativus wordt Dhomhnaill in de genitivus. Zo is Caimbeul eerste naamval en Chaimbeil tweede. Dit kan een indruk geven van de buitengewoon moeilijke regels van de Keltische grammatica. Ook gebruikt men wel het achtervoegsel 'ach'. Mac Dhomhnaill wordt ook wel Domhnallach genoemd.

Bij vrouwelijke familieleden wordt 'Mac' vervangen door 'Nic', een samentrekking van nighean mhic (dochter van de zoon). Zo heet Alexander Mac Leod, Alisdair Mac Leoid en zijn vrouw Mary, Mairi Nic Leoid. Het is gebruikelijk dat bij een vrouw de eerste letter van de familienaam, als die met een harde medeklinker begint, wordt verzacht door de 'h', maar de laatste niet noodzakelijkerwijs wordt verscherpt door de 'i'.

Een interessante vraag is, of personen met dezelfde Keltische achternaam ook van dezelfde voorouders afstammen. Aangezien de Kelten goede genealogen waren en hun stambomen nauwkeurig bijhielden, kan met zekerheid worden vastgesteld, dat dezelfde achternaam bepaald niet de zekerheid geeft van dezelfde afstamming. Vaak namen de onderpachters, de crofters, de naam aan van het Clanhoofd, waar zij meestal geen familie van waren. Dit gebeurde ook wel, wanneer een familie zich voor langere tijd bij een andere Clan aansloot. Zo gingen de predikant Farquhar Mackintosh en zijn broers, die ook geestelijken waren, zich Fraser noemen, omdat zij gedurende drie generaties onder de Frasers hadden gepredikt. Evenzo gingen de Mac Morrens zich Mackinnon noemen.

Morrissons kunnen uit Engeland komen, maar ook afstammen van de familie Mac Gillmhoire van de eilanden Lewis en Harris, dus zo Keltisch als het maar zijn kan. Om het nog ingewikkelder te maken: de vader van de stamvader Gillmhoire heette Cianan. Afstammelingen van hem gingen zich ook wel Mac Cianan noemen of verengelst Mackinnon. Maar dat zijn dan weer andere Mackinnons dan die van de Mac Morrens afstammen. Het is dus absoluut noodzakelijk om de afstamming van generatie tot generatie terug te leiden en niet voetstoots aan te nemen dat iedereen met dezelfde achternaam ook dezelfde stamvader heeft.Ten aanzien van de oorsprong van onze familie is, zoals later blijken zal, dit dan ook grondig gebeurd.

Ook omtrent de juiste spelling heerst veel verwarring. Officiële documenten werden oorspronkelijk in het latijn opgesteld, daarna in het Gaelic en tenslotte in het Engels. Degenen die zich hiermee bezig hielden waren meestal mensen van buiten de Hooglanden. De Keltische barden schreven nooit iets op, maar onthielden alles en gaven hun kennis mondeling door aan hun opvolgers. Eerder genoemde buitenlanders, vaak uit Engeland, waren slecht op de hoogte van de ingewikkelde Keltische schrijfwijze. Zij trachtten bovendien de Keltische klanken, die soms in hoge mate van de Germaanse en Latijnse afwijken, in Engelse spelling weer te geven, hetgeen de deur wijd openzette voor misverstanden, dubbelzinnigheid en vergissingen.

Tenslotte nog de vraag of het deel van de familienaam achter Mac met een hoofdletter of in één woord met een kleine letter moet worden geschreven. Het antwoord hierop is: als dit tweede deel van een voornaam is afgeleid, met een hoofdletter zoals Mac Donald, anders met een kleine letter zoals Macintyre, een naam die afgeleid is van Mac an t-saoir, zoon van de schrijnwerker, of Mackintosh van Mac-an-toisich, zoon van de leider.

Oorsprong van de naam Mac Gillavry

Als stamvader-naamgever van de Clan Mac Gillivray worden genoemd zowel Gillibride of Gillibrighde als ook Gillibhraec, Gillibrath of als samentrekking hier van Gilbrae. Gillie is het Keltische woord voor helper of dienaar. In het eerste, het meest waarschijnlijke geval, zou de naam betekenen: "Aanhanger van Bride of Brigitta", een bekende Ierse heilige, en in het tweede: "Dienaar des oordeels", de benaming voor een erfelijke rechter onder de koningen van de westelijke eilanden. 'Bhraec' dat wordt uitgesproken als 'vray', komt overeen met het Engelse 'wrath'.

Gillibride werd omstreeks het jaar 1100 geboren. Hij had twee zonen, Somerled, de stichter van de Clans MacDonald, Mac Dougall en MacRory, en Anradan of Henry. De jongste zoon nam zijn vaders naam er als familienaam bij. Hij noemde zich Anradan Mac Gillibride. Sedertdien, de eerste helft van de twaalfde eeuw, is onze achternaam blijvend gevoerd. Maar het is dus nog niet zeker dat onze naam van deze Mac Gillibride is afgeleid en evenmin dat iedereen die zich tegenwoordig Mac Gillivray noemt deze afstammingslijn heeft.

Van een uniforme spelling is eigenlijk voor de negentiende eeuw nooit sprake geweest. Zelfs nu nog komen talrijke variaties voor. Zij worden hierna opgesomd. De  Ierse vorm is Ogilvie, een naam die veel bekendheid heeft gekregen door het huwelijk van Angus Ogilvie met prinses Alexandra van Kent.

Toen op bevel van Napoleon voor alle familienamen in Nederland een vaste spelling werd voorgeschreven koos William, de stamvader van de Nederlandse familie, de spelling Mac Gillavry. De achternaam van William's grootvader Benjamin werd in verschillende acten geschreven als Mac Gilevray, Mac Gilavray, MacGilliwray, MacGilavrey, Mac Gillawray, MacGillavray en MacGillavrey. De spelling van de naam van William's vader John was: MacGilvrae, MacGilavrey en Mac Gillavrey.

Williams keuze was dus wel verklaarbaar. Dientengevolge gebruikt de Nederlandse familie een spelling voor haar naam die af wijkt van het meer gebruikelijke MacGillivray. De Canadese tak gebruikt terecht de kleine letter en schrijft de naam Macgillivray. Eigenlijk zou de Nederlandse familie de schrijfwijze Macgillavry moeten gebruiken.

De volgende variaties op de naam Mac Gillivray of Macgillivray komen nu nog voor:

_{Bron: Mr. E.J. Mac Gillavry, familieboek "Van Dunmaglass tot Djati Roenggo"}

_{Volgens Clan MacGillivray (USA) bestaan 99 varianten op de naam bestaan, waaronder hier een selectie:}